Kaart links: Het gaat hierbij om de (oranje) boerderij D655, linksboven op het kaartje. Het rode rondje geeft de plaats aan waar de molen heeft gestaan. Bron: HISGIS.
Op 25 augustus 2013 schreef ik op Nazatendevries over ‘De molen van Onno Jans Onnes te Nieuw Beerta’, met een kaartje uit het kadaster erbij uit 1832. Rechts van de molen was een flinke boerderij zichtbaar, waar ik in dat artikel verder geen aandacht aan heb besteed. Vandaag speelt die boerderij een belangrijk rol in mijn onderzoek. Nieuwsgierig geworden naar de eigenaar van die boerderij heb ik het kaartje uit het kadaster eens wat nader bestudeerd. De boerderij draagt in 1832 als nummer D655 en de eigenaar is Klaas Ebels. Ebels is een bekend boerengeslacht in het Oldambt en ik wilde eens gaan uitzoeken hoe deze familie is ontstaan en ben wat verder in de genealogie van dit geslacht gedoken. Oorspronkelijk stamt het geslacht uit Beerta, want daar vind ik de eerste Ebels. Het is Reindt Ebels, geboren op zondag 6 december 1648 aldaar, echter overleden in Nieuw-Beerta op dinsdag 24 december 1715. In het ledematenboek van de kerk van Nieuw-Beerta staat op 4 september 1691 geschreven dat hij met attestatie ‘tot ons is gekomen uit Beerta’. In Beerta ben ik nog twee geslachten teruggegaan. Daar komen we eerst zijn vader tegen die Ebel Luppes heette.
Als conclusie kunnen we er nu van uitgaan, dat met deze Reindt, genoemd naar de voornaam van zijn vader, dit geslacht Ebels is ontstaan. Vader is getrouwd met een zekere Wipke en zijn grootvader weet ik ook nog op te sporen, Luppe Reints, gehuwd met een zekere Meertens, waarvan de voornaam niet te traceren is. Wel vind ik nog een broer van Reindt, Meerten Ebels genaamd en dus genoemd naar hun grootmoeder. Tot slot wordt de broer van Ebel Luppes gevonden die de naam Phoebo Luppes draagt.
Reindt Ebels is in 1672 in de kerk van Nieuw-Beerta getrouwd met een Lutgert Luppens en na haar dood hertrouwt hij Wijpke Claessens. Uit het eerste huwelijk worden vijf kinderen geboren, uit het tweede maar liefst twaalf. Niet alle kinderen worden oud. Twee kinderen overleven het eerste jaar niet en twee kinderen worden niet ouder dan vier jaar. Van acht kinderen is het sterfjaar onvindbaar, het oudste kind waarvan het sterfjaar gevonden wordt is een meisje, Wijpke Reinds, zij wordt hoogstens 49 jaar. Vader Reindt zelf sterft te Nieuw Beerta op 67-jarige leeftijd op dinsdag 24 december 1715. Zijn tweede echtgenote wordt ongeveer 57 jaar en overlijdt op woensdag 17 september 1727 te Nieuw Beerta.
Het is merkwaardig dat vrijwel alle volgende generaties in Nieuw-Beerta worden geboren en daar ook overlijden. Ook vinden we later nog generaties in de polders, in de Stadspolder en in de Kroonpolder. Ze hebben allemaal een familieband met het geslacht Ebels uit Nieuw Beerta.
De grote boerenschuur aan de Hoofdweg te Nieuw-Beerta. Bron: Google Earth.
Wie kan meer over deze boerenschuur vertellen?
Welke Klaas Ebels er in 1832 op de boerderij rechts van de molen heeft gewoond of deze in zijn bezit heeft gehad, is in eerste instantie niet helemaal helder, want rond dat jaar wonen er drie broers in Nieuw-Beerta met de naam Klaas in hun geslachtsnaam én een zoon van één van de drie. Dat zijn Reint Klaassens Ebels, Ebel Klaassens Ebels en Epko Klaassens Ebels. Alle drie komen ze voor als landgebruiker of als landbouwer. De bedoelde zoon is die van Ebel Klaassens Ebels en draagt de naam Klaas Ebel Ebels, gehuwd met Asselina Frederica Beckeringh Poppens. Wie er nu precies heeft gewoond vraagt om nader onderzoek.
Een groot aantal van de mannelijke geslachten die ik tegen kom, huwt een boerendochter van een bekend boerengeslacht en de vrouwelijke nakomelingen huwen een zoon van een bekend boerengeslacht. Zo is dat in die periode gebruikelijk en zal het ook in de daarna komende jaren het geval zijn. Ons trouwt ons. Het zijn ondermeer de geslachten Joling, Onnes, Heres, Poppens en Ten Have.
Na 1918 overlijdt op 84-jarige leeftijd een zekere Ebel Ebels op maandag 25 februari. Hij is gehuwd geweest met Jantje Heres Brouwer. Het is niet de laatste Ebels van dit geslacht die ik kan traceren, maar vaak is het makkelijker oudere gegevens te vinden dan de meer recente. Wellicht dat een van de lezers van dit artikel en de daarop volgende parenteel mij verder op weg kan helpen.
Afb. links: De grote boerenschuur aan de Hoofdweg te Nieuw-Beerta. Bron: Google Earth. Wie kan meer over deze boerenschuur vertellen?
Ook blijft onduidelijk tot wanneer de boerderij met als huisnummer D655 in Nieuw-Beerta heeft gestaan en of de schuur die er nu nog op ongeveer dezelfde plaats staat nog relaties heeft met de naam Ebels. Verderop richting Drieborg/Nieuweschans staat thans rechts van de weg wel een recente (proef)boerderij met de naam Ebelsheerd en aan de hand van een oude foto is bekend dat in een villa aan de Hoofdstraat een mevrouw Ebels heeft gewoond, ook daarvan is mij onbekend om welke mevrouw Ebels het hier gaat. Het zou Frouwe Heeres Ebels kunnen zijn die in 1915 is overleden en gehuwd is geweest met Reinder Elzes ten Have, een zoon van Berend Poppens ten Have en Rixte Reinders Heemhof, maar dit is maar een veronderstelling, want ze overlijdt als een van de weinige uit de geslacht buiten Nieuw Beerta, namelijk in Oostwold op 84-jarige leeftijd. Verder vinden we richting Beerta ook nog een boerderij die onder monumentenzorg valt en waarin de naam Ebels voorkomt, namelijk Ebelsheerd. De laatste Ebels die op deze boerderij heeft gewoond is Edzo Hommo Ebels (20 juni 1889 – 4 febr. 1970). Over hem, over het gezin van Everhard Tonko Ebels (1906-1945) en over Fekko Ebel Hajo Ebels (1878-1951) zijn afzonderlijke artikels geschreven.
- RHC GA (Groninger archieven) met name:
- Alle Groningers.
- Wikipedia.
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
Gerelateerde artikelen:
